
بهبود کیفیت در آموزش عالی، از رویکردهایی است که در دههی اخیر در بسیاری از نظام های آموزش عالی، مورد توجه قرارگرفته است. از سویی، آموزش پزشکی برای آنکه بتواند پاسخگوی تغییر و تحولات سریع پزشکی باشد، ناگزیر از تغییر است و باید از روشهای نوین آموزشی بهره گیرد که یکی از این روشها، آموزش مبتنی بر شبیهسازی[1] است. در مراقبت بهداشتي، تأکيد بر ارائه مراقبت صحيح و ايمن بوده است و شبيهسازي و شبيهسازها با کمترين تهديد محيطي، اجازه تمرين را به فراگيران، براي حصول اين هدف فراهم ميکنند.بنابراین، آموزش و ارزيابي بر پايه شبيهسازي، نقش مهمي در تأمين ايمني بيمار ايفا ميکند. ضمن اينکه در اين روش، فراگيران براي عملکردي مطمئن و موثر در آينده آماده مي شوند.
شبیهسازی پزشکی[2]، یک رویکرد نوین برای آموزش حرفهای در حوزه سلامت است که به متخصصان کمک میکند تا شرایط واقعی را از طریق مدلهای فیزیکی یا واقعیت مجازی (VR)[3] در شرایطی کاملا کنترل شده، تجربه نمایند و بر مهارت خود بیفزایند. امروزه در صنعت سلامت، شبیهسازی، پلی میان کلاسهای درس و اتاقهای عمل، تلقی میشود.
شبیهسازهای آموزشی پزشکی در دنیا بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. از پیچیدهترین این شبیهسازها، شبیهسازهای مورد استفاده در حوزهی چشمپزشکی است. اغلب عمل های جراحی موجود در چشمپزشکی، از نوع عمل های جراحی در مقیاس میکرو[4] هستند. این عملهای جراحی، نیاز به مهارت بالایی دارند. چراکه نیاز است تا هماهنگی میان دست و چشم جراح جهت کار با ابزار و میکروسکوپ مربوطه بسیار بالا باشد و جراحی با بیشترین دقت ممکن انجام شود. اشتباه کوچکی در این عمل جراحی، ممکن است به نابینا شدن بیمار یا عوارضی جبرانناپذیر منجر شود.
شرکت دانشبنیان آتیهپردازان شریف، یکی از شرکت های ایرانی فعال در حوزهی شبیهسازهای پزشکی مبتنی بر واقعیت مجازی است که محصولات خود را با نام تجاری SiMedix (سیمِدیکس) عرضه مینماید. این شرکت توانسته است محصول شبیهساز آموزشی عمل جراحی چشم را با نام تجاری OpSim با دو ماژول عمل های جراحی سگمان قدامی و عمل های جراحی سگمان خلفی روانهی بازار نماید و باعث شود تا جمهوری اسلامی ایران، در بین دو کشور دارنده این فنآوری ( آلمان) قرار گیرد . شایان ذکر است که قیمت این دستگاه شبیهساز ایرانی، تقریبا نصف قیمت نمونه مشابه آلمانی آن است.
OpSim از ایدهی ساخت تا صادرات
ایدهی ساخت محصول OpSim در سال 1392 مطرح شد و در همان ابتدای امر، مورد تحسین رئیس وقت دانشگاه صنعتی شریف (رضا روستا آزاد) قرار گرفت.
شرکت آتیه پردازان شریف با یک سرمایهگذاری مناسب و به کارگیری حدود 30 تا 50 نفر از مهندسان و متخصصان جوان و با تجریه (در حوزه مکانیک، برق، مهندسی صنایع، مهندسی پزشکی و ...) دانشگاه صنعتی شریف و استفاده از مشاورین چشمپزشک قهار به خصوص در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران، در همان سال 1392شروع به ساخت محصول OpSim نمود و با توجه به سطح بالا بودن فنآوری این محصول، بازهی زمانی 3 ساله را برای ساخت این محصول، هدفگذاری نمود.
در سال 1395، نسخهی اولیهی محصول OpSim در چهارمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران (2016) معرفی شد و با توجه به دانشبنیان بودن آن، محصول OpSim توسط جناب آقای دکتر سورنا ستاری (معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری) رونمایی گردید.
رونمایی از اولین نسخهی محصول OpSim در نمایشگاه ساخت ایران 2016 توسط دکتر ستاری
نسخهی دوم محصول OpSim نیز در پنجمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران (2017 - 1396)، 27اُمین کنگرهی چشم پزشکی ایران[5] و چندین نمایشگاه متنوع دیگر، در معرض دید افراد و متخصصان فعال در حوزهی آموزش در صنعت سلامت قرار گرفت و بسیار مورد توجه واقع شد.
نمایشگاه ساخت ایران 2017
27اُمین کنگرهی چشم پزشکی ایران
تقریبا تمامی اساتید و رؤسای مراکز آموزش چشم پزشکی موجود در کشور از تجهیز OpSim بازدید کرده و کارایی و موارد فنی آن را تائید نمودهاند. دانشگاههای علوم پزشکی شهید پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اولین خریداران این محصول بودند و در هنگام انعکاس این خیر، دانشگاههای علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز و چند دانشگاه دیگر از این دستگاه در آموزشهای خود استفاده میکنند.
گواهی حسن انجام از دانشگاه علوم پزشکی شهید پزشکی
برخی از تائیدیههای اخذ شده از چشمپزشکان در مورد کارکرد محصول OpSim
معرفی برخی از حاذقترین چشمپزشکانی که محصول OpSim را تحسین کردند
در اوخر سال 1397 و همزمان با رونمایی از نسخه سوم دستگاه، با توجه به بررسیهای تیم تحقیق و توسعه شرکت آتیهپردازان شریف، این شرکت تصمیم گرفت تا با توجه به جذابیت بازار بین المللی محصول OpSim، در کنار فروش در بازار داخلی، صادرات محصول OpSim را برای سال 1397 در دستور کار خود قرار دهد. بدین منظور، یک کارگروه برای صادرات این محصول و اخذ استانداردهای بینالمللی لازم جهت این موضوع ایجاد شد.
کشورهای چین، هند، روسیه، سنگاپور و ترکیه از اولین بازارهای هدف بینالمللی برای صادرات قرار گرفتند. حضور در نمایشگاه های بین المللی و مذاکرات مستقیم با طرفهای خارجی با قدرت در پیش گرفته شد. نمایشگاههای Medical Fair Asia 2018 سنگاپور، CIMIF2018 چین، APAO2019 تایلند از جمله نمایشگاههای مهم و تخصصی بودند که دستگاه OpSim در آنها رونمایی شد. مشکلات تحریمی، مهمترین سد به ثمر رسیدن این هدف بود. ولی این موضوع هم حریف انگیزه و تلاش تیم SiMedix برای صادرات این محصول نشد.
نهایتا در انتهای سال میلادی (2020)، اولین دستگاه شبیهساز عمل جراحی چشم ایرانی به کشور چین صادر شد.